برای دریافت مطالب جدید شطرنج لطفا یه آدرس های زیر مراجعه کنید

www.chessrostami.ir

www.chessok.ir

استراتژي

استراتژي علم تنظيم نقشه ای است برای حصول هدفهايي در مرحله‌‌‌ ي خاص از بازي. استراتژي بيشتر با هدفهاي كلي سر و كار دارد تا محاسبات خاصيكه در حصول به اين حرفها مطرح است. تفكر استراتژيك بيشتر در مواقعي لازم است كه وضعيت آرام بوده و هيچگونه مسئله فوري تاكتيكي وجود نداشته باشد. انتخاب استراتژي ادامه بازي از ويژگيهاي وضعيت ريشه ميگيرد

انواع موقعيت هاي مختلفي وجود دارند كه به تفكر استراتژيك نيازمندند

(الف( در حركات گشايشي، هميشه هدفهايي اساسي وجود دارد. اين هدف ممكن است كنترل مركز،قرار دادن سوارها در وضعيتهاي فعال حمله ي يا در پستهاي مهم دفاعي، گشودن يك ستون، يا اعمال فشار در يك قسمت از صحنه، باشد. در اين مرحله اهميت دارد كه هدفهاي استراتژيكمان را بوضوح در نظر داشته باشيم، چون از يك طرف،اين هدفها ميتوانند در هنگامي كه حريف از تئوري خارج ميشود راهنماي ما باشد، و از طرف ديگر،نقشه استراتژيكي براي آغاز وسط بازي در اختيار ما خواهد گذاشت

(ب(در هر وضعيت آرامي كه مسايل تاكتيكي درآن موجود نباشد،بري هر بازيكن مقتضي است كه بجاي بيهدف بازي كردن، بدنبال نقشه استراتژيك فعالي باشد. حركاتي كه به منظور خاص بازي ميشوند موثرتر از حركاتي هستند كه بيهدف بازي شده اند. اعمال فشار بر نقاط خاصي از وضعيت حريف، ممانعت حريف از قلعه رفتن، و حمايت كامل از مركز خود،نمونه ي از تفكر استراتژيك هستند. بعد از يك رشته از اين حركات با هدف، وضعيت حريف گاهي اوقات بعلت قوايي كه ما جمع كرده‌‌‌ ايم ممكن است سقوط كند

(ج( در بعضی وضعيتهای آرام، بازيكن بايد حركاتی بيابد كه مسايل تاكتيكی برای حريف ايجاده كرده و او را مجبور كند بضرر خود بازی نمايد، و بعدها او را وادار كند كه ضعفهايی را بپذيرد

(د( وقتی ضعفی نقداً در وضعيت حريف موجود باشد، نقشه استراتژيكی اغلب در حول و حوش بهربرداری از اين ضعف دور ميزند

(ه( گاهی اوقات وضعيت برای تنظيم نقشه حمله ای بسيار وسيع تری اقتضا ميكند. استاد هميشه از لزوم بازی كردن با نقشه آگاه است، و می داند چه نقشه هايی برای او مناسب هستند ولی آماتور اغلب بدون نقشه بازی می كند.وخيلی از بازيهای آماتورها شامل حركاتی نسبتاً نامربوط است كه از نظر تاكتيكی ممكن است بد نباشد ولی فاقد هدف و هماهنگی هستند

چگونه آماتور میتواند بازی استراتژيكيش را بهبود بخشد

گرچه مفسران شطرنج به واريانتهای تاكتيكی بيشتر از نقشه های استراتژيك توجه می كنند، ولی تعدادی از آثار شطرنج وقف استراتژی شده است، و استادانی هستند كه در تفاسيرشان بر تفكر استراتژيك تاكيد می كنند. آماتور برای آغاز به تفكر استراتژيك می تواند از اين كتابها شروع كند، و همين كه او اهميت تفكر استراتژيك را دريافت، آنوقت است كه در هنگام مطالعه بازيهای استادان، او می تواند بدنبال مراحل استراتژيك آنها بگردد. در بازيهای خودش، وقتی كه در وضعيتهای آرام قرار دارد، او می تواند دائماً خود را مجبور كند كه بدنبال حركاتی بگردد كه هدف داشته و تابع نقشه ای هستند.او ضمناً می تواند از مطالعه بازيهايی كه انواع مختلف استراتژی را نمايش می دهند سود ببرد، استراتژی هايی مثل حمله جناح شاهی، حمله مركزی، حمله اقليت، و غيره

تاكتيك

همين كه نقشه استراتژيك تعيين شد، وسايل اجرای آن ديگر جزو تاكتيك می باشد. تاكتيك علم عملی ساختن يك نقشه استراتژيك است با يك رشته حركات خاص. تاكتيك شامل محاسبه حركاتی است كه برای حصول هدف لازمند، و جوابهای منطقی حريف را نيز در بر می گيرد

يكی از انواع خاص تاكتيك ((تركيب)) است، كه مرحله ای كوتاه از بازی است كه در اثنای آن هدفی خاص اجباراً بدست می آيد. ترتيب حركات در ((تركيب)) منطقی زنجيروار دارد و نمی شود آنرا جدا كرد.وقتی حركات را تك تك در نظر بگريم ممكن است بی هدف يا حتی اشتباه بنظر برسند، ولی در ارتباط با يكديگر تشكيل واحدی فوق العاده زيبا را می دهند، بعد از يك رشته حركاتی كه به خودی خود معنايی ندارند، كليد حل معما ناگهان ظاهر می شود، و هدف واقعی آن حركات روشن می گردد

چگونه آماتور می تواند بازی تاكتيكيش را بهبود بخشد

وقتی آماتور ياد گرفت كه استراتژيكی فكر كند و هدفهای استراتژيك تعيين كند، آنگاه بايد بكوشد مراحل تاكتيكی ای را كه استراتژی با آن تحقق می يابد در ذهن مجسم كند. كتابهای خاصی در مورد تركيبهای شطرنج هست كه به او كمك می كنند مهارتش را در طرح ريزی و انجام تركيب بيشتر سازد. مطالعه اينكه چگونه استاد هر نقشه استراتژيكی را بطريق تاكتيكی عملی می سازد می تواند بسيار آموزنده باشد

موقعيت تاكتيكی

هر وقت كه سوارهای دو طرف بطريقی با يكديگر تصادم كنند كه تهديدی بوجود آيد، يا هر وقت كه آنها ممكن است در عرض يكی دو حركت با يكديگر تصادم يافته و موقعيتی ايجاد كنند كه نيازمند محاسبه تك تك حركات باشد، حالتی وجود دارد كه می توان آن را موقعيت تاكتيكی ناميد، زيرا بازيكن بايد نتيجه بازی خود را در صورتی كه تهديدی يا تعويض عملی شود يا نشود ارزيابی كند

موقعيت تاكتيكی ممكن است در اثنای انجام يك نقشه استراتژيك،پيش بيايد و يا در نقطه ای از يك رشته حركات اتفاقی يا حتی بی معنا، همانطور كه اغلب در بازيهای آماتوران ديده می شود. وقتی موقعيتی تاكتيكی موجود باشد نيازمند توجهی فوری است و بر هر ملاحضه ديگری تقدم می يابد.در چنين وضعيتی يك اشتباه تاكتيكی می تواند عواقب وخيمی داشته باشد، چون ممكن است به ضعفی موضعی، از دست دادن كميت، يا حتی مات، منجر شود

اهميت اداره كردن موثر يك موقعيت تاكتيك را نبايد خيلی دست بالا گرفت.حداقل آن است كه كاری نكنيم كه به ضررمان تمام شود؛حداكثر آن است كه حركتی بيابيم كه به نحوی از انحناء به حريف ضرر برساند.بدين ترتيب، اغلب می توان چيزی موسوم به ((حركت حاد)) را پيدا كرد، يعنی حركتی كه تهاجمی است و مسئله ای را درمقابل حريف می گذارد و او را با تهديد ترسناكی روبرو می سازد. حركات حاد بازی را زنده كرده و اغلب حريف را به انواع دردسرها دچار می كنند. بايد متذكر شد كه حركات حاد اغلب- ولی نه هميشه- بهترين حركات وضعيت هستند.ارزش دقيق آنها را در هر حالت بايد با تجزيه و تحليل روشن كرد.هر امكان منطقی را بايد بررسی و ارزيابی نمود، و بازيكن بايد ادامه ای را انتخاب كند كه بيشترين امكانات را برايش در بر داشته باشد

برای بسياری از آماتورها شطرنج يعنی حل و فصل موقعيت های تاكتيكی به وسيله تجزيه و تحليل.آنها هيچ نوع ديگری از شطرنج را نمی شناسند جز اينكه هر وضعيتی را با دقت بررسی كرده و ببيند كه چقدر می توانند از آن بيرون بكشند-و اغلب هيچ توجهی به احتياجات وضعيت ندارند.و در واقع هم،تجزيه و تحليل صحيح موقعيتهای تاكتيكی يكی از مهمترين جنبه های شطرنج است،و جنبه ای است كه بازيكنان نبايد از آن غفلت كنند در حقيقت، اگر قرار بود يكی از مهارتهای شطرنج را بر ديگری ترجيح بدهيم، شايد كه همين تاكتيكيسين ماهر بودن را انتخاب می كرديم

چگونه آماتور می تواند بازی اش را در موقعيت های تاكتيكی بهبود بخشد

واريانتهای موجود در بازی تفسير شده نشان می دهند كه چگونه بعضی از موقعيت های تاكتيكی را اداره كرد واين كه جريان تجزيه و تحليل تاكتيكی استادان ومفسران شطرنج چگونه است. بهتر است كه آماتور اول شخصاًاز اين وضعيتها تجزيه و تحليل كند، بعد آنها را با تحليل مفسر مقايسه كرده و بدقت توجه كند كه او در تجزيه و تحليل خودش چه نوع امكاناتی را نديده است

برای تجزيه و تحليل كردن، چند قائده كلی را می توان ذكر كرد

(الف( هر كيش و گرفتنی را در نظر بگيريد. حتی وقتی كه يك كيش يا گرفتن آشكارا غلط باشد، ممكن است كه به نتايج غيره منتظره و با ارزشی منجر شود

(ب( همه امكانات را در نظر بگيريد چند حركت غير محتمل، و تمام حركات محتمل،يكی از اشتباهات مكرر آماتور آن است كه به حركات ظاهراً غلط مشكوك نمی شود. گاهی اوقات چنين حركتی درست همان حركتی است كه حريف را به مشكل ترين دردسرها مبتلا می كند

(ج( تجزيه و تحليل را تا آخر ادامه دهيد. وقتی كمی بيشتر جلو برويم، می بينيم كه رشته حركاتی كه قبلاً ظاهراً بد بودند حالا مقرون بصرفه از آب در آمده اند

(د( حريفتان را دست كم نگيريد. تصور نكنيد كه او حركتی را كه می كند، كه كاملاً بنفع شماست. برعكس، تصوركنيد او قصد دارد بهترين ادامه ممكن را برای خودش بيابد

(ه( توجهی خاص به حركاتی بكنيد كه جواب حريف را كم و بيش اجباری می سازد، مثل تهديدات قوی،تهديدات مضاعف، حمله به وزير،غيره

(و( و توجه دقيقی به ترتيب حركاتی بكنيد كه باعث تحقق نقشه های استراتژيك يا تاكتيكی است. يك ترتيب حركت غلط نه تنها ممكن است حريف را از دشواری خلاص كند، بلكه حتی اگر چنين نشود، ترتيب حركت غلط ممكن است تاثير كمتری داشته باشد

ابتكار عمل

((ابتكار عمل(( اصطلاحی است برای توضيح موقعيتی در شطرنج كه در آن يكی از بازيكنان قادر است تسلط بازی را بنحوی در دست داشته باشد كه بازيكن ديگر مجبور باشد يا از او پيروی كند و يا اصلاً فعاليتی از خود نمی تواند نشان دهد. داشتن ابتكار عمل در هر حالتی امتياز با ارزشی بشمار می رود،ولی بخصوص در وسط و آخری بازی اهميت می يابد.بطور كلی هر بازيكن بايد هر وقت كه بتواند ابتكار عمل را بدست گرفته و تا آنجا كه می تواند آنرا حفظ كند . رمز بدست گرفتن و حفظ ابتكار در انجام حركات قوی، بجای حركات خنثی يا غير فعال، نهفته است بازيكن قوی هميشه به حريف فشار می آورد، او را مجبور می كند كه هر موقع و هر جا كه شد بنفع وی كار كند.وضعيتهای بازيهای استادان را بررسی كنيد، و ملاحضه كنيد كه چگونه استاد از بين حركات متعدد فعالترين آنها را انتخاب می كند

هر بازيكنی اين تجربه را داشته است كه در مقابل حريفی مبتدی تسلط كامل صحنه را بدست گيرد بطوری كه حريف پس ازچند حركت چنان گرفتار شود كه اصلاً نتواند عمل موثری انجام دهد.اين بدان خاطر بود كه بازيكن مبتدی تلاش كافی برای خنثی كردن حملات جسورانه حريفش نمی كرد، و خود اصلاً در صدد گرفتن ابتكار عمل نبود. تقريباً بهمين نحو، ولی در مقياسی پائين تر، استاد نيز وقتی كه در مقابل يك آماتور بازی می كند بر بازی مسلط می شود. استاد با چنان شدت و سرعتی كنترل بازی را در دست نمی گيرد، ولی اغلب اتفاق می افتد كه يك آماتور با تجربه در مقابل بعد از چند حركت معدود كاملاً گرفتار شود

ابتكار عمل را می توان به طرق مختلفی بدست آورد واضح ترين طريق آنست كه حركتی فعال انجام دهيم كه جواب حريف را كم وبيش اجباری كرده و بدين ترتيب انتخاب او را محدود كنيم. اگر حريف موفق نشود فشار طرف ديگر را خنثی كند ابتكار عمل بازيكن اول رفته رفته زيادتر شده و دوماً برنده می شود.پس توصيه می شود كه حركات فعالی انجام دهيد كه بر وضعيت حريف فشار می آورد.بازی با تمپ- يعنی انجام حركتی توام با تهديد گرفتن چيزی-. يك راه ديگر كسب ابتكار است.اجتناب از تعويض سوارهای فعال خودی با سوارهای غير فعال حريف يكی از روشهای حفظ ابتكار است.در هنگامی كه عقب نشينی بمنزله اتلاف وقت باشد، تعويض كردن نيز يك راه حفظ ابتكار عمل می باشد

يكی از موقعيت های خاصی كه در آن ابتكار عمل نقش مهمی را بازی می كند موقعيتی است كه در آن يكی از طرفين نيروهای متمركز دارد،يعنی نسبت به حريفش صاحب سوارهای خيلی بيشتری برای عمليات است. در چنين حالاتی، بازيكنی كه نيروهای متمركز دارد بايد فعالانه بازی كند، يعنی در صورت لزوم قربانی بدهد تا همه سوارهايش را وارد عمل كرده و شكافی در وضعيت حريف بيندازد. اگر او از برتری اش استفاده نكند، ممكن است آنرا از دست بدهد،و از آن بدتر،ممكن است صاحب موقعيت نا مطلوبی گردد

يكی از شكلهای خاص ابتكار عمل، حمله می باشد حمله فقط موقعی تجويز می شود كه حريف ضعفی داشته، و بازيكن ديگر سوارهای كافی برای استفاده از آن ضعف داشته باشد. در چنين حالاتی، وظيفه بازيكن آن است كه فوراً عمل كند،پيش از آن كه حريف بتواند نيروهای كافی برای مقاومتی موثر فراهم آورد

وقتی بازيكنی ابتكار عمل را بدست گرفت، ممكن است نشود آن را از دستش بيرون كشيد. آماتور بايد بكوشد همواره ابتكار را حفظ كند و وقتي بنظر ميرسد حريفش ميخواهد آنرا بدست گيرد. او بايد فشار را خنثي كرده و تهديدات را دفع كند

طبعاًً استاد ميتواند با فعاليت بيشتري بازي كند چون او ميداند چگونه ابتكار را بدست آورد، و در هر حركت مي كوشد كه پاسخ فعالي يافته و ابتكار عملش را افزايش دهد

مقاومت

اگر حريفتان ابتكار عمل را در دست دارد، و حتي اگر آن ابتكار نيرومند باشد، اين لزوماً بدان معنا نيست كه شما محكوم به باخت هستيد. در بسياري از حالات راه نجاتي هست و اين يكي از جنبه هي دلكش شطرنج است. وضعيتي ممكن است رقت انگيز بنظر آيد، ولي آنرا به يك استاد نشان دهيد، اگر وضع خيلي خراب نباشد، او ميتواند راهي بري گريز از دشواري نشان دهد

مقاومت يكي از مهمترين عوامل شطرنج ميباشد، و چيزي است كه بيشترين تاثير بر نتيجه بازي دارد. بطور كلي ميتوان گفت كه يك اشتباه-اگر بزرگ نباشد-نتيجه بازي را تعيين نميكند، و اگر بازيكني بتواند بعد از يك حركت بد حركات صحيح انجام دهد،در اكثر حالات ميتواند بازي را نجات دهد

مقاوم بودن يكي از كيفيات مهم شطرنجباز خوب است. بطور كلي، استادان مقاومت زيادي دارند. اين مقاومت جنبه ي رواني نيز دارد. حمله كننده ي كه اميدوار به بردن بازي، يا حداقل مرحله ي از آن، بود خود را با مسايل و مشكلات جديدي مواجه ميبيند كه ممكن است او را خسته كند، حوصله اش را سر ببرد، و باعث شود او شكيبائي اش را از دست بدهد. گاهي اوقات مدافع سمج نه تنها بازي را نجات ميدهد، بلكه حتي آنرا ميبرد

مهمترين عامل در مقاومت موفقيت آميز، پيدا كردن حركات دفاعي صحيح است. آماتور بطور كلي در دفاع چندان قوي نيست. او دو يا سه اشتباه ميكند، و آنوقت كار بري حريفش بسيار آسانتر ميشود. بعلاوه، آماتور اغلب خيلي زود متقاعد ميشود كه بازي را باخته است، و غالباً اين احساس به او دست ميدهد (( چرا تا آخر تلاش كنم؟ من كه بهر حال ميبازم.)) به اين ترتيب مصنوعيتر از هميشه بازي ميكند، .بازي را به سرعت ميبازد اگر آماتور ميدانست كه اكثر وضعيتها قابل دفاع هستند، ممكن بود بيشتر فكر كند، و اگر ميدانست كه مقاومت كردن به دردسرش ميارزد، در بسياري از حالات ممكن بود بهتر بازي كند

چگونه آماتور ميتواند در دفاع پيشرفت كند

وقتي بازيكني به دفاع مشغول است، بايد با دقت وضعيت رابررسي كرده و كليه امكانات دفاعي، را حتي آنها كه ظاهراً نامربوط بنظر ميرسند، پيدا كند.او در اين زمينه بايد همانقدر متخيل و چاره گر باشد كه در حمله

وقتي مدافعي قانع شد كه وضعيت او بازنده است، اين بايد برعكس روحيه او را تقويت كند، چون احساس (( من چيزي را از دست نميدهم )) ميتواند او را در تجزيه و تحليلش دقيقتر كرده و باعث شود كه او كليه امكانات قربانيدار را مورد بررسي قرار دهد، امكاناتي كه اگر فكري ميكرد وضعيتش قابل دفاع است، ممكن بود به آنها فكر نكند

m0hsen20 

چند قاعده بري مقاومت موثر ميتوان ذكر كرد

(الف( سعي كنيد تا آنجا كه ممكن است سوارها را تعويض كنيد، بخصوص سوارهاي حمله كننده حريف را. بري تضعيف حمله از دادن قرباني نيز ابا نكنيد.اين طريقه بخصوص وقتي اهميت دارد كه حريف خود بري ايجاد حمله قربانيهايي داده باشد

(ب( بجز در ضرورت مطلق، پياده هايتان را در قسمتي كه حريف حمله ميكند حركت ندهيد. اين حركات ضعيف كننده پياده ي را فقط بايد موقعي انجام داد كه قابل بهره برداري نباشد. اين اشتاينيتز، قهرمان بزرگ جهان، بود كه قاعده مذكور را ذكر كرد

(ج( هميشه گوش به زنگ امكانات ضد حمله باشيد. بطور كلي، دفاع فعال بسيار موثرتر از دفاع غير فعال است. در دفاع، غير فعال مشكلات روي هم جمع ميشوند، در حاليكه دفاع فعال ممكن است بازي را به مرحله ي كاملأً جديد بكشاند، كه در آن مدافع چندان زير فشار نباشد

سبكهاي بازي

همه شطرنجبازان بازيهايشان را به يك سبك نميبرند، و هر استادي سبك بازي مخصوص به خودي دارد. بازيكناني هستند مثل مورفي كه بازيهاي باز را ترجيح ميدهند، كساني هم هستند مثل اشتاينتيز كه بازيهاي بسته را ترجيح ميدهند. استاداني از نوع آلخين و تال هستند كه بازيهايشان با ظرافت تاكتيك و حملات قوي ميبرند، كساني هم هستند كه در بازي موضعي تخصصي دارند مثل كاپابلانكا و پطروسيان

اين حقيقت كه استادي هميشه يك سبك را بازي ميكند بدان معنا نيست كه او قادر به اجراي سبكهاي ديگر نيست ،بلكه شايد از روي طبع سبكي را بر سبكهاي ديگر ترجيح ميدهد، يا ممكن است بگذارد حريفش سبك بازي او را تعيين كند

چه در گشايش و چه در وسط بازي، وضعيتهايي هست كه ميتوان آنرا به سبكهاي مختلف اداره كرد.وضعيتهاي وسط بازيهاي فراواني هستند كه در آنها بازيكن انتخابي دارد بين حفظ يك برتري مختصر موضعي و شايد هم برنده، و يا حمله تاكتيكي زنده ي كه ممكن است مخاطره آميز باشد ولي نتيجه بازي را خيلي زودتر تعيين مي كند

آماتور بايد سبكي را برگزيند كه با طبع او سازگاري كامل داشته باشد. اگر او بازي پرتحرك و تركيبي را دوست دارد، ميتواند بازيهاي آلخين را مطالعه كند. اگر شطرنج آرام و مبتني بر ذخيره برتريهاي كوچك را ترجيح ميدهد، ميتواند از مطالعه تكنيك كاپابلانكا بسيار سود ببرد

هر سبكي را كه ترجيح بدهد، نبايد مرتكب اين اشتباه شود كه فقط به همان سبك بچسبد، چون مواقعي هست كه به نوع ديگري از بازي نياز پيدا ميشود. در هنگام بازي درمقابل آماتورها، هميشه اشتباهاتي استراتژيكي و تاكتيكي را ملاحضه ميكنيم.چنين اشتباهاتي بايد فوراً مورد بهربرداري قرار گيرند، و با روشي كه مناسب انگونه اشتباهات باشد، و اين كه چه سبكي را ترجيح ميدهيم ديگر مطرح نيست .بري مثال، وقتي كه يك بازيكن حمله ي ميتواند با ساده كردن وضعيت و انتقال به آخر بازي يك پياده بگيرد، بايد كه حتماً اين كار را بكند مگر اين كه مطمئن باشد كه ادامه حمله برايش نفع بيشتري خواهد داشت. حتي اگر او آخر بازي را به خوبي حمله اداره نكند، و حتي اگر موفق به بردن نشود با اين حال باز هم او بايد اين وضعيت آخر بازي را بپذيرد و ياد بگيرد كه چگونه انرا اداره كند. و گر نه فضي بازي او، حتي در حمله نيز محدود خواهد شد، چون او فقط قادر خواهد بود به حملاتي دست زند كه نتيجه قطعي برايش داشته باشند، و اينگونه حملات هم فقط قسمت كوچكي از فهرست انواع حملات است


روان شناسي در شطرنج

بازي رواني در شطرنج نقشي بسيار مهمتر از آنچه كه بنظر ميرسد دارد، بخصوص در سطح بالاتر.حتي ميتوان گفت در مسابقات دو جانبه قهرماني جهان، عامل رواني حداقل همان قدر اهميت دارد كه مهارت بازيكنان

در سطح آماتوري انواع گوناگوني از جنبه های رواني بچشم ميخورد. برخي از آماتورها فقط موقعي خرسندند كه حمله ميكنند، و اگر حريف بداند كه فلان بازيكن بري حفظ حمله دست به هر كاري ميزند، ممكن است او را به دادن قربانيهايي غير منطقي تشويق كند.ديگران، بر عكس، بيش از اندازه به شعار ((اول امنيت )) چسبيده اند ، و فقدان ابتكار عمل در انها اغلب باعث باختشان ميشود

آماتورهايي هستند كه بر ي دست زدن به عمليات بيتابي ميكنند، و اگر حريف به قدر كافي صبر كند، انها اغلب در اشتياق دست زدن به عمليات مرتكب اشتباهي ميشوند

در بازي استادان، يكي از مهمترين موقعيتهي رواني است كه در آن يكي از طرفين به مساوي قانع ميباشد، در حاليكه ديگري خواهان برد است. اين موقعيت موقعي ممكن است پيش ايد كه يا يكي از بازيكنان به نحو مشخصي ضعيفتر از ديگري است و نبايد انتظاري بيش از تساوي داشته باشد، و يا در يك مسابقه دو جانبه يا دوره ي يكي از بازيكنان بري كسب نتيجه مطلوب فقط به يك مساوي احتياج دارد

بازي كردن به قصد تساوي با بازي كردن بري برد كاملاً تفاوت دارد.چنين چيزي شامل است بر

(الف( تعويض سوارها بطريقي كه باعث از دست دادن تمپ يا كسب وضعيتي بد براي چند سوار باقيمانده نباشد

(ب( دست نزدن به حركات ماجراجويانه- اول مراقب امنيت خانه هاي مهم خودي بودن، و بعد توجه به خانه هاي وضعيت دشمن؛ اين تقريباً به اين معناست كه در زمين خودتان بمانيد

(ج( اجتناب از پيچيدگيها وقتي كه در شرف رسيدن باشند، ولي بطريقي كه باعث زيانهاي موضعي نباشد. اين كار مشكلي است، چون اجتناب از پيچيدگي بطور كلي زيانهايي را در بردارد

شطرنج از چنان خصوصيتي برخوردار است كه بردن يك بازي آن ممكن است مشكل باشد ولي در صورتيكه يك طرف اصلاً ميلي به برد نداشته باشد، پيروزي براي طرف ديگر ده برابر مشكلتر ميشود. اينجا ما با حريفي سر كار داريم كه نميخواهد شانسش را بيازمايد و دست به آن نوع بازي ماجراجويانه نميزند كه امكاناتي برابر بري كسب ابتكار عمل دربر دارد.

براي بردن از يك بازيكن ضعيفتر، يا حتي از يك بازيكن هم قدرت، كه طالب مساوي است، استادان اغلب از شيوه هايي خاص استفاده ميكنند.غالباً در جايي از بازي انها حركتي بيدقت ميكنند و به حريف وانمود ميكنند كه او ميتواند براي چيزي بيش از مساوي تلاش كند و به اين ترتيب او را به جنگي واقعي وا ميدارند.البته، در چنين حالاتي استاد بايد به دقت قضاوت كند تا حركتي بيدقتش قيمت گزافي پيدا نكند. قهرمان اسبق جهان، امانوئل لاسكر تخصص عجيبي در اينگونه بازيها داشت. او ميدانست كه دقيقاً چقدر ميتواند ريسك كند هم او بود كه ميگفت يك اشتباه هرگز بازي را نمی بازد بشرط انكه دقت كنيم اشتباه دوم را مرتكب نشويم

يكي ديگر از سلاحهي رواني استاد آن است كه حريفش را مجبور به انتخابي در يك وضعيت مشكل كند تا حريفش را مجبور به اتلاف وقت و انرژي، و اخذ تصميم نمايد و آنگاه كه انتخاب صورت گرفت، حريف ممكن است از مسئوليت بدوش گرفته احساس ترس كند.هر كسي كه انتخابي كرده است تا اندازه ي احساس مسئوليت ميكند، و اين مسئوليت اغلب تبديل به بار سنگيني بري او ميشود. كاملاً ممكن است كه حريف بعد از دو سه حركت، درست يا غلط، به اين احساس دچار شود كه او انتخاب غلط را انجام داده است .اينگونه تاكتيكهاي رواني به حريف احساس بي اطميناني ميدهد. اين امر حائز كمال اهميت است، چون بمحض اينكه كسي دچار احساس بي اطميناني شده دست به حركات ضعيف ميزند